Các bà mẹ sợ căn bệnh này giống như nhân loại sợ chiến tranh vậy. Cuộc chiến ăn uống thường bắt đầu từ một đứa trẻ và một bà mẹ, sau đó nhanh chóng lan rộng ra với sự tham gia của ông bố, và tiếp tục… leo thang đến ông bà, và thậm chí lan sang cả… xóm giềng.

Các bà mẹ sợ căn bệnh này giống như nhân loại sợ chiến tranh vậy. Cuộc chiến ăn uống thường bắt đầu từ một đứa trẻ và một bà mẹ, sau đó nhanh chóng lan rộng ra với sự tham gia của ông bố, và tiếp tục… leo thang đến các “cấp lãnh đạo” cao hơn trong gia đình như ông bà, và thậm chí lan sang cả… xóm giềng.

Không khí bữa ăn vui vẻ góp phần giúp trẻ ăn ngon miệng hơn Nguồn: webmd.com

“Vũ khí” sử dụng trong cuộc chiến này cũng hết sức phong phú và đa dạng, từ nồi niêu xoong chảo, đến tivi, băng quảng cáo, sử dụng cả đường lối chính trị để thuyết phục lẫn vũ lực với đòn roi hay khủng bố với sự đe dọa. Cuộc chiến kéo dài hàng giờ, thường kết thúc bằng… nước mắt của tất cả các phe tham chiến.

Hầu hết các trường hợp biếng ăn không phải là bệnh mà chỉ là một tình trạng bắt nguồn từ nhiều nguyên nhân khác nhau. Xác định nguyên nhân gây trẻ biếng ăn là vấn đề quan trọng nhất, từ đó mới có thể khắc phục chứng biếng ăn ở trẻ em.

* Biếng ăn bẩm sinh

Trẻ không có nhu cầu ăn uống ngay từ khi mới sinh. Những trẻ này ngủ nhiều, không đòi bú, không quấy khóc và thân thể gầy còm. Trẻ không thích ăn bất cứ gì, kể cả uống nước, khác với những trẻ biếng ăn do thói quen hay do tâm lý, vẫn thích một loại thực phẩm nào đó như bánh kẹo, nước ngọt hay chỉ là nước lọc. Bệnh lý này thuộc hệ thần kinh, cần có sự chăm sóc dinh dưỡng đặc biệt, bác sĩ (BS) nhi khoa, BS tâm lý và BS dinh dưỡng cùng theo dõi. Rất may, trường hợp trẻ bị biếng ăn bẩm sinh thường rất hiếm.

* Biếng ăn do nhiễm trùng

Nếu vi trùng hay vi rút xâm nhập vào cơ thể, gây viêm một cơ quan nào đó như da, miệng, tai, mũi, mắt…, trẻ sẽ mệt mỏi, sốt, ho, sổ mũi, đau tai… và đương nhiên sẽ bỏ ăn, bỏ bú.

Điều trị quan trọng nhất là tiêu diệt vi trùng. Nên mang trẻ đi khám và tuân theo chỉ định điều trị của thầy thuốc, nhất là trong việc dùng kháng sinh. Nếu không trị dứt nhiễm trùng, trẻ ăn kém, sụt cân, càng giảm miễn dịch và nhiễm trùng nặng hơn, làm thành cái vòng luẩn quẩn giữa bệnh - biếng ăn - suy dinh dưỡng.

* Biếng ăn do bệnh răng miệng, mũi họng

Bệnh ở bất kỳ vị trí nào trong miệng cũng có thể làm trẻ biếng ăn, từ đẹn, sâu răng hàm, sún răng cửa, loét miệng áp (aphtes), quai bị, viêm tuyến nước bọt… Những trẻ dưới sáu tuổi hay bị viêm họng, amiđan, VA... cũng thường xuyên bỏ ăn.

Trong khi chờ điều trị triệt để nguyên nhân, nên cho trẻ ăn các thức ăn mềm nhuyễn, dễ nuốt, những loại thức ăn mà trẻ ưa thích nhất, uống thêm sữa… và ăn làm nhiều bữa trong ngày.

* Biếng ăn do rối loạn tiêu hóa

Do rối loạn sự co bóp và tiết dịch của dạ dày, ruột… làm trẻ nôn ói, buồn nôn, tiêu chảy, đau bụng… Hệ tiêu hóa không thể hoạt động bình thường, nếu ép trẻ ăn sẽ làm cho tình trạng nghiêm trọng hơn.

Đa số trường hợp trẻ ăn lại bình thường sau vài ngày, tối đa một tuần. Nếu triệu chứng rối loạn tiêu hóa nặng dần, có khả năng là do một bệnh lý nặng hơn, phải đưa trẻ đi khám. Cho trẻ ăn những thực phẩm mềm, dễ nhai nuốt, dễ tiêu hóa, và nên phân làm nhiều bữa nhỏ trong ngày. Có thể dùng kèm men tiêu hóa.

* Biếng ăn do thiếu vitamin và chất khoáng

Trẻ thường có biểu hiện còi cọc và suy dinh dưỡng. Lưu ý là việc dư thừa vitamin và chất khoáng cũng có thể gây triệu chứng biếng ăn. Vì vậy, nên hỏi ý kiến BS trước khi quyết định bổ sung những chất này cho trẻ.

* Biếng ăn tâm lý

Là nguyên nhân thường gặp nhất, trẻ sợ thức ăn vì các ám ảnh về không khí của bữa ăn, loại thức ăn, mùi vị thức ăn… hay chỉ là một biểu hiện tâm lý để chứng tỏ chính mình.

Điều trị biếng ăn tâm lý cần thời gian dài và sự kiên nhẫn. Giai đoạn đầu cần giúp trẻ loại bỏ ám ảnh cũ bằng cách thay đổi giờ cho ăn, cách cho ăn, cho trẻ đi học hay thay đổi môi trường. Khi trẻ đã giảm ám ảnh sợ thức ăn mới bắt đầu giai đoạn tập luyện thói quen ăn uống mới.

ThS-BS Đào Thị Yến Phi 
(Trưởng Bộ môn Dinh dưỡng ĐH Y khoa Phạm Ngọc Thạch)Theo Phụ nữ Chủ nhật